نمای آجری شامل دیوار آجری یک لایه، با ضخامت حداکثر ۱۰ سانتی‌متر، است. دیوار پشتیبان که نمای آجری بر روی آن نصب می‌شود، به‌صورت باربر یا غیرباربر است. در ساختمان‌های حداکثر تا سه طبقه ( ۱۰متر) دیوارهای پشتیبان می‌توانند باربر باشند، در غیر این حالت دیوار پشتیبان غیرباربر است. نمونه‌هایی از این دیوارهای پشتیبان عبارت است از:
- دیوار با قاب فولادی سرد نورد شده
- دیوار مصالح بنایی مسلح
- دیوار بتن مسلح یا AAC
الزامات زیر درخصوص نمای آجری باید در نظر گرفته شود.
- بارها از نما به دیوار پشتیبان به وسیله اتصالات مکانیکی مناسب انتقال یابد.
- خمش خارج از صفحه برای جلوگیری از جدایی نما از دیوار پشتیبان باید محدود شود.
- نما نباید در معرض تنش‌های کششی ناشی از خمش قرار گیرد.
- ابعاد دیوار، ارتفاع، طول و مساحت نماهای چسبیده به جز در مواردی که نیاز به کنترل تنش‌های بین نما و دیوار پشتیبان آن است دارای محدودیت نیستند.
- دیوار پشتیبان باید سطحی پیوسته، مقاوم در برابر رطوبت برای چسباندن نما ایجاد نماید. دیوار پشتیبان می‌تواند از نوع بنایی، بتن یا قطعات استاد فولاد به همراه پوشش باشد و یک لایه ملات سیمان پرتلند بر روی سطح دیوار پشتیبان اعمال می‌شود.
- ملات چسباننده که برای اتصال نما و دیوار پشتیبان به کار گرفته می‌شود باید دارای مقاومت برشی ۳۴۵ کیلو پاسکال باشد.
الزامات کلی اجرایی نمای آجری
در اتصال نمای آجری به دیوار پشتیبان از گیره‌های فولادی استفاده می‌شود. نقش این گیره‌ها انتقال بار جانبی از نما به دیوار پشتیبان است. به هنگام انتقال بار، بسته به اینکه دیوار تحت فشار یا مکش باشد، گیره‌های متصل کننده ممکن است تحت نیروی محوری فشاری یا کششی قرار بگیرند.
اتصالات باید از درجه صلبیت بالایی برخوردار باشند. به‌گونه‌ای که اجازه حرکت در صفحه عمود بر دیوار را نداشته باشند. به همین دلیل، از آنجایی که نما و دیوار پشتیبان هر دو به طور عادی دچار انبساط و انقباض متفاوتی در صفحه خود هستند، طراحی اتصالات برای جابه‌جا‌یی‌های رو به بالا، پایین و جانبی باید با دقت بالایی انجام شود.
اجزایی که در اتصال نما آجری به دیوار استفاده می‌شوند:
- دو قطعه متصل شده به هم که یکی از اینقطعه‌ها به دیوار پشتیبان متصل شده و دیگری در درز افقی نما که از ملات پر شده جاسازی و قرار می‌گیرد. این اتصالات باید به گونه‌ای باشند که به نما، اجازه حرکت در راستای موازی صفحه دیوار پشتیبان داده شود. از حرکت دیوار در راستای عمود بر صفحه دیوار جلوگیری کند.
- نوع دیگری از اتصالات که در نصب نمای آجری به دیوار به کار می‌روند، ورقه‌های فولادی تک لایه کنگره‌دار هستند.کنگره‌های موجود در ورقه‌ها چسبندگی بین ورقه و ملات را افزایش می‌دهند و این امر باعث افزایش مقاومت کششی اتصال می‌شود، این در حالی است که همان شیارها تمایل اتصال را برای کمانش افزایش داده و باعث کاهش مقاومت فشاری اتصال می‌شود. این نوع اتصال، بیشتر در ساختمان‌های کم ارتفاع به کار رفته و با قاب سبک چوبی و در مناطقی با خطر لرزه‌ای و باد پایین کاربرد دارد. مهارها معمولا از نوع فولاد گالوانیزه شده می‌باشند ولی توصیه می‌شود در مواردی که دوام از درجه اهمیت بالایی برخوردار است و یا محیط بیش از حد معمول خورنده است فولاد ضد زنگ مورد استفاده قرار گیرد.
فاصله‌گذاری اتصالات باید بر اساس بار جانبی و مقاومت بست‌ها محاسبه شود. اما به‌طور کلی بیشترین فاصله مهارهای یک تکه فلزی کنگره دار و یا مهارهای مفتولی تنظیم شونده دو تکه در آیین نامه‌ها مشخص شده است. به‌طوری که به ازای هر 1200سانتی‌متر مربع نما، حداقل یک بست لازم است. بیشترین فاصله افقی و عمودی بست‌ها به ترتیب نباید از 80سانتی‌متر و 45سانتی‌متر بیشتر اختیار شود.
ﻧﻤﺎﻫﺎي ﺑﻨﺎﯾﯽ ﻣﻬﺎر ﺷﺪه ﺑﻪ ﭘﺸﺖﺑﻨﺪﻫﺎي ﺑﺘﻨﯽ ﯾﺎ ﺑﻨﺎﯾﯽ
– اﺗﺼﺎل ﻧﻤﺎ ﺑﻪ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪهﻫﺎي ﺑﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﻣﻬﺎرﻫﺎي ﻣﻔﺘﻮﻟﯽ ﻧﻤﺎ، ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﯾﺎ درزﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ ﺷﺪه اﻧﺠﺎم ﺷﻮد. اتصال نما ﺑﻪ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪهﻫﺎي ﺑﺘﻨﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﻣﻬﺎرﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻨﻈﯿﻢ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد.
– ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ ﻧﻤﺎ و ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﺑﺘﻨﯽ و ﯾﺎ ﺑﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎﯾﺪ 115 ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ. ﺣﺪاﻗﻞ ﻓﺎﺻﻠﻪ 25 ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ ﺑﺮاي ﻓﻀﺎي ﻫﻮا ﺑﺎﯾﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد.
اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻟﺮزه ﺧﯿﺰ
ﻃﺮاﺣﯽ ﻟﺮزه‌‌اي ﺑﺮاي ﭘﻬﻨﻪ ﺑﺎ ﺧﻄﺮ ﻟﺮزهﺧﯿﺰي ﮐﻢ و ﻣﺘﻮﺳﻂ (ﻣﻄﺎﺑﻖ آﯾﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪ 2800 اﯾﺮان)
ﺑﺮاي ﻧﻤﺎﻫﺎي ﺑﺎ اﺗﺼﺎﻻت ﻣﻬﺎري واﻗﻊ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﺎ ﺧﻄﺮ لرزه خیزی ﮐﻢ و ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻧﻤﺎ ﺑﺎﯾﺪ از ﻟﺒﻪﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ و ﻟﺒﻪ ﺑﺎﻻ از ﺳﺎزه اﺻﻠﯽ ﺟﺪا ﺷﻮد ﺗﺎ در ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ زﻟﺰﻟﻪ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزه اﺻﻠﯽ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎشد.
الزامات تکمیلی نمای بنایی آجری متصل به دیوار پشتیبان بتنی یا بلوکی
اتصالات فولادی که برای متصل کردن نما به دیوار استفاده شده‌اند از نوع بست‌های مفتولی دو تکه هستند. قطعه اول نقش مسلح کننده درز ملات را دارد و در دیوار پشتیبان جا داده می‌شود. قطعه دوم، نما را به قطعه اول که در دیوار پشتیبان جاسازی شده، متصل می‌کند.
در مناطق لرزه‌خیز باید از بست‌های لرزه‌ای استفاده شود. بست لرزه‌ای باعث اتصال مفتول پیوسته مسلح کننده به نما می‌شود. مفتول مسلح کننده نما و بست‌های لرزه‌ای در درون درز ملات نمای آجری جاسازی می‌شوند.
در سازه‌هایی که دارای تیرهای محیطی عمیق هستند، می‌توان در قسمت فوقانی پنجره، از نبشی‌های تکیه گاهی به جای نبشی‌های نعل درگاهی استفاده نمود. این روش، معمولاً در نماهای آجری دارای پنجره‌های پیوسته به کار می‌رود.
*باتوجه به اینکه تهران در پهنه لرزه‌خیز قرار دارد می‌بایست از بست‌های لرزه‌ای استفاده کنیم.
درزﮔﯿﺮﻫﺎ
ﻣﺼﺎﻟﺢ درزﮔﯿﺮﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ آب ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻧﻔﻮذ ﺑﺎﺷﺪ و داراي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﺎﻓﯽ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺳﻮراخ ﺷﺪﮔﯽ، ﭘﺎره ﺷﺪﮔﯽ و ﺳﺎﯾﺶ ﻧﯿﺰ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺑﻪ ﻋﻼوه درزﮔﯿﺮﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ داراي اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﯾﺮي ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﺎﺷﺪ. دوام ﻣﺼﺎﻟﺢ درزﮔﯿﺮﻫﺎ ﻧﯿﺰ از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﺧﻮاص آﻧﻬﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ، ﭼﺮا ﮐﻪ ﺗﻌﻮﯾﺾ و ﺗﻌﻤﯿﺮ درزﮔﯿﺮﻫﺎي آﺳﯿﺐ دﯾﺪه ﮐﺎري ﭘﺮ زﺣﻤﺖ و ﭘﺮﻫﺰﯾﻨﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از درزﮔﯿﺮﻫﺎي ﻓﻠﺰي آﻧﻬﺎ ﺑﺎﯾﺪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﻮردﮔﯽ ﻣﻘﺎوم ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ اﺷﻌﻪ ﻓﺮاﺑﻨﻔﺶ ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﻧﯿﺰ از دﯾﮕﺮ ﻣﻠﺰوﻣﺎت ﻣﺼﺎﻟﺢ درزﮔﯿﺮﻫﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ، ﭼﺮا ﮐﻪ در ﻗﺴﻤﺖ ﺧﺎرﺟﯽ ﻧﻤﺎ اﯾﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ در ﻣﻌﺮض ﺗﺎﺑﺶ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻧﻮر ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﻣﺘﺪاول ﺗﺮﯾﻦ ﻣﺼﺎﻟﺤﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان درزﮔﯿﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:
- ورق ﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﺿﺪ زﻧﮓ
- ورقﻫﺎي ﻣﺴﯽ
- ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ ﻫﺎ
- درزﮔﯿﺮﻫﺎي ﮐﺎﻣﭙﻮزﯾﺘﯽ